Tahmin-Gözlem-Açıklama (TGA)

Piaget’in bilişsel öğrenme kuramında olduğu gibi, pek çok öğrenme kuramında da bilginin zihinde yapılanmasında ön bilgiler oldukça önemlidir. Çünkü herhangi bir konuyla ilgili yeni bilgilerin ön bilgiler üzerine inşa edildiği genel kabul gören bir görüştür. Anlamlı öğrenmelerin sağlanabilmesi için öğrenme etkinlikleri ön bilgilere göre tasarlanmalıdır. Öğrenme faaliyetlerine ön bilgilerin belirlenmesi gerçeği dikkate alınarak başlanmalıdır. Ön bilgilerin belirlenmesinde iki aşamalı testler, kelime ilişkilendirme, mülakat, kavram haritası gibi tekniklerin yanında Tahmin-Gözlem-Açıklama (TGA) tekniğinden de oldukça faydalanılmaktadır.  TGA tekniği Fen öğretiminde öğrencilerin anlamalarını araştırmak amacıyla Fen deneyleriyle birlikte kullanılmaktadır. Fen laboratuarlarında yapılacak etkinliklerde TGA tekniğinin kullanılmasıyla öğrencilere öğrendiklerini uygulama imkânı verilmekte ve Fen bilgilerini günlük yaşamda karşılaştıkları doğa olayları ile ilişkilendirebilme imkânı sağlamaktadır (White & Gunstone, 1992). TGA’nın tahmin aşamasında olayların meydana gelme sebebi sorularak öğrenciler düşünmeye sevk edilmekte ve ön bilgileri harekete geçirilmektedir. TGA’nın gözlem aşamasında da öğrencilerin tahminleri ile ilgili gözlem yapmaları için fırsat verilmektedir. TGA’nın açıklama aşamasında ise öğrencilerin gözlemlerini tahminleriyle birleştirerek açıklama yapmaları istenmektedir. Böylece öğrencilerin düşüncelerinin altında yatan asıl sebep ortaya çıkartılabilmektedir (White & Gunstone, 1992; Köseoğlu, Tümay & Kavak, 2002; Liew, 2004; Sheppart, 2006). Literatürde yapılan çalışmalar incelendiğinde TGA öğretme ve öğrenme tekniğinin bilgisayarla desteklendiği görülmektedir (Monaghan & Clement, 1999; Kearney & Treagust, 2001; Kearney, Treagust, Yeo & Zadnik, 2001; Zacharia, 2005). Bilgisayar videoları TGA’nın gözlem aşamasının defalarca ve yavaş yavaş tekrarlanabilmesine ve gerçek yaşamdan görüntülerin sınıf ortamına getirilebilmesine imkân sunmaktadır (Kearney & Treagust, 2000; Kearney & Treagust, 2001; Kearney, 2004). Video görüntülerinin yanı sıra simülasyonlar da TGA’nın daha etkili uygulanmasında önemli rol oynamaktadır (Tao, 1997; Tao & Gunstone, 1997; Tao & Gunstone, 1999b; Monaghan & Clement, 1999). TGA tekniğinin gözlem aşamasında öğrenciler Fen kavramlarıyla ilgili deneyler yapmaktadırlar. Fakat öğrenciler yapılan deneylerde olayların gerçekleşmesinde etkili olan gözle görülemeyen durumları ise gözlemleyememektedirler. Bu bağlamda TGA öğrenme tekniğinde bilgisayar animasyonlarından faydalanılmasının önemi ortaya çıkmaktadır.

          TGA öğretim sürecinde öğrencilerin ön bilgilerinin ortaya çıkartılmasında ve yeni bilgilerin sorgulanarak oluşturulmasında etkili olmasına rağmen, öğrencilerin tahminleri ile gözlemleri arasında sürekli çelişki olması öğrencilerin fikirlerini açıkça ifade etmekten kaçınmasına ve içine kapanmasına neden olmaktadır (White & Gunstone, 1992; Sheppart, 2006). Konuların TGA’ya uygun olabilecek şekilde seçilmesinde de sınırlılıklarla karşılaşılmaktadır. Bütün bir konu üzerine TGA yöntemi uygulanamamaktadır (White & Gunstone, 1992).

Yapılan çalışmalar incelendiğinde TGA tekniğinin kuvvet ve hareket, kinetik teori, pil, yüzme- batma, iç ve dış basınç dengesi konularına yönelik hazırlandığı görülmektedir (Tao, 1997; Tao & Gunstone, 1997; Tao & Gunstone, 1999b; Monaghan & Clement, 1999; Taylor & Coll, 2002; Lee, 2007; Yin, Tomita & Shavelson, 2008; Şahin & Çepni, 2009). 

Yukarıdaki metin Şahin'in (2010) doktora tezinden aynen alınmıştır. 

Şahin, Ç. (2010). İlköğretim 8. Sınıf “Kuvvet Ve Hareket” Ünitesinde “Zenginleştirilmiş 5e Öğretim Modeli”ne Göre Rehber Materyaller Tasarlanması, Uygulanması Ve Değerlendirilmesi, Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.